Chẩn đoán và xử trí nhồi máu não giai đoạn cấp

Chẩn đoán nhồi máu não giai đoạn cấp

Nhồi máu não xảy ra khi các tế bào não không được cấp máu, dẫn tới thiếu oxy và hoại tử. Nguyên nhân có thể do tắc nghẽn hoặc lấp mạch máu não với bất kỳ yếu tố nguy cơ nào.

Thông thường, khi chẩn đoán nhồi máu não giai đoạn cấp thì triệu chứng lâm sàng rất quan trọng. Tiếp theo là tìm kiếm sự ủng hộ của cận lâm sàng và các yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên, để chẩn đoán xác định thì cận lâm sàng là tiêu chuẩn vàng. Thông thường, khi chẩn đoán nhồi máu não giai đoạn cấp thì triệu chứng lâm sàng rất quan trọng. Tiếp theo là tìm kiếm sự ủng hộ của cận lâm sàng và các yếu tố nguy cơ. Tuy nhiên, để chẩn đoán xác định thì cận lâm sàng là tiêu chuẩn vàng.

1.Tiền sử

Nhồi máu não khi tới bệnh viện đều đang ở trong trạng thái hôn mê hoặc các triệu chứng đã xuất hiện một thời gian trước đó. Điều này quan trọng vì nó quyết định 99%  chỉ định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết hay không?

Đối với những bệnh nhân hôn mê, không có khả năng khai thác tiền sử thì xác định thời điểm cuối cùng bệnh nhân còn tỉnh táo, bình thường trước đó. Mặc dù chỉ là con số ước chừng nhưng cũng đủ để các bác sĩ có những quyết định chính xác hơn.

Đặc biệt, khi khai thác tiền sử của bệnh nhân cần lưu tâm tới những yếu tố nguy cơ có khả năng gây nhồi máu não như bệnh lý về tim mạch, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường, chấn thương não trước đó...

2. Khám lâm sàng

Lâm sàng quyết định phần lớn chẩn đoán và là tiền đề cho các đề nghị xét nghiệm cần làm. Khi khám lâm sàng, cần khám tổng quát, toàn thân sau đó mới khu trú tại vùng bị tổn thương để tránh bỏ sót.

Đối với bệnh lý nhồi máu não biểu hiện đa dạng, chủ yếu liên quan tới các tổn thương thần kinh khu trú. Ngoài ra, khi vào viện kiểm tra dấu hiệu sống như mạch, nhiệt, huyết áp, tần số thở... là điều kiện bắt buộc hàng đầu.

Một số các dấu hiệu lâm sàng mà bạn có thể gặp ở một bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp:

• Thường bệnh nhân hôn mê, thang điểm glasgow thấp
• Bệnh nhân có các tổn thương thần kinh trung ương khu trú như liệt tay chân, liệt mặt, cảm giác tê bì hoặc mất cảm giác tay chân, khó nói, méo miệng....

Bên cạnh đó còn có các triệu chứng đi kèm của bệnh lý nên như rối loạn nhịp tim, huyết áp thấp... Đây là yếu tố thuận lợi ủng hộ cho chẩn đoán nhồi máu não trên bệnh nhân. Điều này rất quan trọng vì nó giúp bạn định hướng nguyên nhân hoặc có thể dùng để phân biệt một bệnh nhân xuất huyết não hay nhồi máu não.

3. Cận lâm sàng

Chỉ định cận lâm sàng cần thiết giúp đánh giá nhanh tình trạng bệnh nhân, chẩn đoán và tìm hướng điều trị hợp lý. Trong nhồi máu não giai đoạn cấp, các xét nghiệm chẩn đoán chính xác thường hiếm. Bởi hầu như các tổn thương não chưa thể thấy được trên CT Scan hay MRI.

Một số xét nghiệm thường làm ở bệnh nhân nhồi máu não như:

• Các xét nghiệm thường quy bao gồm công thức máu, chức năng đông máu toàn phần, nhóm máu, điện giải đồ, glucose mao mạch...
• Các xét nghiệm chuyên biệt như chụp CT sọ não không cản quang, CT so đa lớp cắt, MRI. Trong đó MRI có độ đặc hiệu và độ nhạy cao nhất. Trên chụp não cắt lớp vi tính, giai đoạn tối cập được tính từ 0-6 giờ sau phát bệnh.

Xét nghiệm hình ảnh là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán nhồi máu não trên bệnh nhân. Tuy nhiên ở nhồi máu não giai đoạn cấp thì rất khó phát hiện. Chủ yếu chúng có ý nghĩa chẩn đoán loại trừ xuất huyết não.

Hướng điều trị của bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp

Điều trị giai đoạn cấp tính là mấu chốt cho sự sống còn cũng như di chứng sau giai đoạn hồi phục. Điều trị càng sớm, càng chuẩn xác thì tiên lượng sống tiếp của bệnh nhân được gia tăng.

Điều trị nội khoa

Đối với các tuyến cơ sở chỉ giữ lại điều trị đối với nhồi máu não thoáng qua. Còn khi đã xuất hiện nhồi máu não hình thành cấp tính nên chuyển bệnh nhân lên tuyến huyện, tỉnh hay trung ương.

Đầu tiên, xác định dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân nếu không ổn định thì cần phải hồi sức tích cực. Với các bước như đường thở - thông khí - tuần hoàn - toàn thân – thần kinh. Sau đã ổn định và xác định thời gian xuất hiện nhồi máu não giai đoạn cấp thì chỉ định tiêu sợi huyết được cân nhắc hàng đầu. Với mục tiêu di trì đời sống, giới hạn tổn thương não, hạn chế di chứng và biến chứng. Sau đó, một số loại thuốc kháng được sử dụng đi kèm tùy thuộc vào mức độ bệnh và các triệu chứng như thuốc chẹn Ca, thuốc chống đông, thuốc giãn mạch não...

Điều trị dự phòng

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ đáng chú ý đối với nhồi máu não. Do đó cần áp dụng rộng rãi các biện pháp dự phòng tùy theo từng đối tượng khác nhau để giảm bớt nguy cơ mắc nhồi máu não.

Phòng bệnh có nhiều cấp bậc khác nhau. Từ cấp 0 là dự phòng cho người chưa mắc, có yếu tố nguy cơ cho tới dự phòng cấp 3 đối với những bệnh nhân có di chứng sau nhồi máu. Chính vì vậy việc tìm kiếm các bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn là rất cần thiết. Không có một bác sĩ google nào có thể giúp bạn điều trị căn bệnh nhồi máu não.

Thường xuyên quan tâm đến vấn đề sức khỏe của bản thân để nhận biết những thay đổi bất thường. Đồng thời thăm khám và tầm soát thường xuyên để ngăn ngừa và điều trị các nguy cơ gây nhồi máu não. Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin bổ ích.