Chẩn đoán hẹp động mạch cảnh và cách điều trị

Chẩn đoán hẹp động mạch cảnh và cách điều trị như thế nào? Sẽ được IVIE - Bác sĩ ơi chia sẻ qua bài viết dưới đây.

Làm thế nào để chẩn đoán bệnh lý hẹp động mạch cảnh?

Để chẩn đoán bệnh lý hẹp động mạch cảnh phải đi từ lâm sàng cho tới cận lâm sàng. Đây vốn là các bước tiếp cận thường quy của các bác sĩ đối với một bệnh nhân có các triệu chứng nghi ngờ bệnh lý hẹp động mạch cảnh.

1. Biểu hiện lâm sàng

Đứng trước một bệnh nhân có các biểu hiện triệu chứng gợi ý bệnh lý hẹp động mạch cảnh, trước hết cần khai thác các thông tin về bệnh sử một cách chi tiết. Bệnh sử hay còn gọi là các triệu chứng bất thường bắt xuất hiện cho tới lúc thăm khác.

Bạn không thể tự mình chẩn đoán hẹp động mạch cảnh cho bản thân nhưng lại có đủ khả năng để nhận biết sự thay đổi khác lạ trong cơ thể. Dưới đây là các triệu chứng thường gặp ở bệnh lý hẹp động mạch cảnh như:

- Đau đầu, hoa mắt, chóng mắt. Đặc biệt là đau đầu có tính chất liên tục, không liên quan tới các yếu tố bên ngoài và đáp ứng ít với các thuốc điều trị thông thường như paracetamol...

- Rối loạn cảm giác như tê bì chân tay, cảm giác châm chích...

- Rối loạn vận động nhẹ như yếu hoặc khó vận động. Nặng hơn có thể xuất hiện tình trạng liệt đột ngột. Đây có thể là tiền triệu của đột quỵ do thiếu máu não.

- Khó nói, không thể nói thành lời

- Nhìn mờ hoặc mù tạm thời một bên mắt.

Các triệu chứng ngày là hậu quả của thiếu máu não do động mạch cảnh bị hẹp, sự lưu thông máu bị hạn chế.

2. Các yếu tố nguy cơ

Ngoài các triệu chứng lâm sàng, các yếu tố nguy cơ như tuổi, bệnh lý nền, tiền sử gia đình... có thể ủng hộ phần nào cho quyết định chẩn đoán. Mặc dù không phải là tiêu chuẩn chính của chẩn đoán bệnh nhưng nó có ảnh hưởng rất lớn tới quyết định sử dụng phương pháp điều trị. Vậy nên cần hỏi kỹ và chi tiết các yếu tố nguy cơ như:

- Tiền sử bản thân về các bệnh lý tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu và các loại thuốc hiện tại đang sử dụng

- Tiền sử dị ứng

- Có sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá không?

- Chỉ số cân nặng BMI

- Tiền sử gia đình có ai mắc các bệnh lý liên quan tới mạch vành, đột quỵ...

3. Cận lâm sàng

Một số loại xét nghiệm được chỉ định làm thường quy đối với bệnh nhân nghi ngờ hẹp động mạch cảnh như công thức máu, sinh hóa máu... Riêng đối với bệnh lý hẹp động mạch cảnh, các xét nghiệm cận lâm sàng về hình ảnh được xem là “tiêu chuẩn vàng” để chẩn đoán. Và đây cũng là yếu tố quyết định áp dụng biện pháp điều trị nào là phù hợp nhất?

Tuy nhiên, như đã nói, xét nghiệm chẩn đoán bệnh lý hẹp động mạch cảnh tương đối đắt tiền và chỉ được chỉ định trong những trường hợp thật sự cần thiết. Ngoài ra, nếu bạn muốn chắc chắn thì có thể sử dụng các dịch vụ ngoài, tức có nghĩa là người nhà tự túc chi phí cho các xét nghiệm.

Hiện nay, một số xét nghiệm được ưu tiên sử dụng với mức chi phí từ thấp tới cao như siêu âm động mạch cảnh, CT Scan sọ não, chụp cộng hưởng từ mạch máu (MRA) và chụp mạch số hóa xóa nền (DSA). Trong đó DSA là kỹ thuật tiên tiến và hiện đại bậc nhất với mức độ Trong đó DSA là kỹ thuật tiên tiến và hiện đại bậc nhất với mức độ chẩn đoán bệnh gần như là 100%. Các kỹ thuật này có thể cho thấy hình ảnh, mức độ và vị trí động mạch cảnh bị hẹp. Tùy theo từng bệnh nhân mà có thể sử dụng các xét nghiệm khác nhau. Không nhất thiết lúc nào cũng phải sử dụng kỹ thuật cao cấp và đắt tiền.

 Bên cạnh đó, các xét nghiệm xâm nhập đều có thể gây nên những tác dụng phụ ngoài ý muốn. Vậy nên các bác sĩ mới có sự cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định.

Phương pháp điều trị bệnh lý hẹp động mạch cảnh tốt nhất hiện nay

Phù thuộc vào nguyên nhân và mức độ hẹp mà có những phương pháp điều trị khác nhau. Hiện nay nội khoa được ưu tiên lựa chọn nhưng ngoại khoa là phương pháp có thể giải quyết triệt để vấn đề hẹp động mạch là ngoại khoa.

Nội khoa có nghĩa là sử dụng thuốc để giải quyết tình trạng hẹp và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ gia tăng hẹp. Vậy nên nội khoa chỉ được áp dụng ở những bệnh nhân có mức độ hẹp ít, chưa có biến chứng và đáp ứng tốt với thuốc điều trị.

Bên cạnh đó, ngoại khoa với phương pháp đặt stent động mạch được can thiệp khi mức độ hẹp từ 70-99%. Hiệu quả điều trị tương đối cao nhưng cũng có thể xảy ra các biến chứng ngoài ý muốn như xuất huyết não...