Cảnh báo mức độ nguy hiểm của trẻ khi mắc bệnh lý lao!

1. Tình hình dịch tễ lao trẻ em trên thế giới và tại Việt Nam

a. Tình hình dịch tễ lao trẻ em trên thế giới

-Bệnh Lao trẻ em bị ảnh hưởng sâu sắc bệnh lao người lớn

-Theo WHO 2017 có khoảng 1 triệu ca mới mắc, khoảng 10% ca lao trẻ em mới

-Có khoảng 1,7 tỷ người nhiễm lao, 23%dân số

-Có khoảng 200 trẻ em chết vì bệnh lao mỗi ngày

-Khoảng 136000 trẻ chết mỗi năm trên thế giới, nguyên nhân hàng đầu là lao màng phổi

-Tỷ lệ lao phổi chiếm 70-80%, lao ngoài phổi là 20-30% số trẻ mắc lao

-Nước nền kinh tế phát triển: 2- 7%

-Nước đang phát triển: 15- 30% trẻ bị lây lao

Bệnh lao trẻ em khó chẩn đoán hơn người lớn

• Khó lấy bệnh phẩm
• Khó khai thác bệnh sử
• Khó khai thác triệu chứng
• Khó áp dụng các kỹ thuật chuyên sâu
• Tỷ lệ tìm thấy vi khuẩn thấp
• Triệu chứng không đặc hiệu
• Có thể để lại di chứng nặng nề: Lao màng não, lao xương khớp, lao tiết niệu sinh dục (kém phát triển chiều cao,...)

b. Tình hình dịch tễ lao trẻ em tại Việt Nam

-Năm 1991: Nguyễn Đình Hường ở 6 quận,61/100.000 trẻ

-Năm 1996, Nguyễn Việt Cồ, LTE 23,6 - 64,4/ 100.000 trẻ

-CTCLQG 2002 - 2007 tỷ lệ LTE các thể 1,5-1,7 %

-CTCLQG 2010 - 2011 LTE các thể 1,2- 1,3%

-Trẻ tiếp xúc nguồn lây bị bệnh cao gấp 10 lần so với trẻ không tiếp xúc

-Trẻ dưới 5 tuổi chiếm 50- 60%

-Trẻ không tiêm BCG nguy cơ bị bệnh gấp 31 lần

-Lao trẻ em là vấn đề ưu tiên thấp của chương trình chống lao vì:

• Chẩn đoán khó
• Ít lây nhiễm
• Nguồn lực hạn chế trong chẩn đoán
• Thiếu hệ thống ghi chép báo cáo

2. Phân loại bệnh lao trẻ em

Lao trong lồng ngực

• Lao phổi: Lao sơ nhiễm, lao phổi sau sơ sinh
• Lao màng phổi
• Lao màng tim

Lao ngoài lồng ngực

• Lao hạch ngoại biên
• Lao thần kinh trung ương
• Lao xương khớp
• Lao trong ổ bụng
• Lao da
• Lao mắt
• Lao tiết niệu, lao sinh dục

Thể lao khác

• Lao kê
• Lao bẩm sinh
• Lao ở trẻ nhiễm HIV/AIDS
• Lao kháng thuốc
• Lao tiềm ẩn

3. Yếu tố thuận lợi trong lao trẻ em

• Tiếp xúc nguồn lây
• Trẻ dưới 5 tuổi
• Nhiễm HIV
• Suy giảm miễn dịch: sau cúm, sởi, bẩm sinh
• Ghép tạng

4. Triệu chứng khi trẻ mắc lao

a. Triệu chứng toàn thân

• Suy dinh dưỡng
• Sốt về chiều (sốt mức vừa tăng về tối)
• Gầy sút cân
• Ho ra máu hoặc quấy khóc
• Ra mồ hôi về ban đêm (mồ hôi trộn)

Những triệu chứng này có thể gặp ở bất kỳ bệnh lao nào.

b. Triệu chứng cơ năng

• Ho, khạc đờm, ho ra máu , ho kéo dài, khó thở, khò khè, đau ngực,...
• Đau hạn chế vận động cột sống, chi,...
• Co giật, động kinh, liệt dây thần kinh, rối loạn cơ tròn,...
• Hạch sưng to, đau , vỡ, rò mủ
• Triệu chứng xương khớp, cột sống,..

Các triệu chứng thường không đặc hiệu, có thể lẫn ở các bệnh lý khác.

5. Hướng dẫn chẩn đoán lao trẻ em

-Hỏi bệnh sử tỉ mỉ

• Bệnh sử bệnh
• Tiền sử tiếp xúc
• Triệu chứng hô hấp dai dẳng

-Khám lâm sàng toàn diện ( bao gồm đánh giá phát triển dinh dưỡng )

-Làm xét nghiệm miễn dịch (TST, EGRA)

-Chụp XQ ngực ( nếu có thể)

-Nuôi cấy khẳng định bằng vi sinh (khi có thể)

-Phân tích yếu tố thuận lợi dễ mắc lao

-Làm xét nghiệm HIV

6. Các xét nghiệm sử dụng trong chẩn đoán lao trẻ em

• Xét nghiệm miễn dịch
• Chẩn đoán hình ảnh
• Xét nghiệm vi sinh
• Mô bệnh học

Bậc phụ huynh cần lưu ý đến trẻ nhiều hơn khi trẻ có một số những dấu hiệu liên quan đến thể bệnh trên. Đồng thời nên đưa trẻ đến những cơ sở y tế uy tín, tin cậy để thăm khám và điều trị tốt, để nhằm phòng tránh, ngăn ngừa và giảm thiểu mức độ nặng của bệnh mang lại.

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!