Theo từng nguyên nhân gây bệnh mà đặc điểm của các ban cũng biến tấu rất đa dạng. Tình trạng tiến triển của ban cho thấy bệnh đang nặng lên hay nhẹ dần. Việc nhận biết được các loại phát ban thường gặp sẽ giúp cho chúng ta chủ động phòng ngừa và điều trị dễ dàng hơn.
1. Phát ban mụn nước (Vesiculobullous)
Bệnh thủy đậu: thường xảy ra vào mùa đông hay mùa xuân. Tại cùng một thời điểm, trên một vùng da có nhiều giai đoạn tổn thương thủy đậu phát triển khác nhau, như mụn mủ, mụn phỏng nước và bong vẩy. Trên cơ địa suy giảm miễn dịch, ban thủy đậu có thể thiếu các đặc trưng cơ bản, có thể có xuất huyết.
Viêm nang lông do Pseudomonas: ngứa và có thể xuất hiện tương tự như thủy đậu. Tuy nhiên, viêm nang lông thường xảy ra tại các ổ dịch sau khi tắm trong bồn tắm nước nóng hoặc hồ bơi, và các tổn thương xảy ra ở các vùng của áo tắm.
Tổn thương của đậu mùa: cũng xuất hiện tương tự như thủy đậu, nhưng trong một khu vực của cơ thể tất cả các bạn đều ở cùng một giai đoạn phát triển. Đậu mùa có tổn thương nổi bật nhất là trên mặt và tứ chi, trong khi thủy đậu tổn thương nổi bật nhất là trên thân mình.
Phát ban mụn nước.
Virus Herpes simplex: đặc trưng bởi các bạn phỏng nước trên cơ sở ban đỏ. Nhiễm herpes tiên phát thường đi kèm với sốt và nhiễm độc. Nếu tái nhiễm bệnh nhẹ hơn.
Rickettsialpox (do Rickettsia akari): thường được ghi nhận ở các đô thị, đặc trưng bởi các bạn phỏng nước. Có thể phân biệt với thủy đậu bởi vay tại vị trí bị đốt và ban phỏng nước trên nền của bạn sản hoặc mảng đỏ.
Nhiễm Pseudomonas aeruginosa: cần xem xét trên các cơ địa có ức chế miễn dịch với biểu hiện của nhiễm khuẩn huyết và xuất huyết.
Tải ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để đặt khám trực tuyến với bác sĩ hoặc gọi đến hotline 19003367 để được hướng dẫn sử dụng ứng dụng!
2. Phát ban mày đay (Urticarial)
Ban mày đay cổ điển "tổ ong" nhưng không sốt, thường liên quan với phản ứng quá mẫn. Nếu có sốt, phát ban mày đay thường do viêm mạch. Không giống như các tổn thương của mày đay cổ điển chỉ kéo dài đến 48 giờ, các tổn thương này có thể kéo dài đến 5 ngày.
Phát ban mày đay.
Các bệnh huyết thanh (thường do các loại thuốc như penicillin, sulfas, salicylat, hoặc thuốc an thần), bệnh mô liên kết (ví dụ lupus hệ thống ban đỏ hoặc hội chứng Sjogren), và nhiễm khuẩn (ví dụ, virus viêm gan B, enterovirus, hoặc ký sinh trùng). Bệnh ác tính có thể có sốt và nổi mề đay mạn tính.
3. Phát ban sẩn cục (Nodular)
Trên cơ địa suy giảm miễn dịch, tổn thương nốt thường là biểu hiện phổ biến trong nhiễm khuẩn lan tỏa.
Nhiễm nấm Candida (thường do Candida tropicalis): có thể có kết hợp ba dấu hiệu sốt, đau cơ, và bạn sẩn cục.
Cryptococcosis: tổn thương giống như contagiosum molluscum.
Aspergillosis hoặc mucormycosis: có phát ban sẩn cục kèm theo hoại tử của nốt sần, hay gặp ở chi dưới.
Hội chứng Sumeet: nên xem xét ở người có nhiều nốt và mảng sần, thường có phù kèm theo liên quan với sự xuất hiện của mụn hoặc bóng nước. Hội chứng Sweet có thể ảnh hưởng đến cả người khỏe mạnh, người có bệnh lymphoproliferative.
4. Phát ban xuất huyết (Purpuric Eruptions)
Nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu: hay gặp ở trẻ em, có thể giống ban chấm nốt xuất huyết, nhưng các tổn thương ban đầu có thể là các dát tím hoặc ban mề đay.
Ban do ricketsia ricketsi: cần được xem xét trong các chẩn đoán phân biệt với nhiễm khuẩn huyết do Meningococcoci.
Nhiễm Echovirus 9: có thể giống nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu cấp, cần điều trị nếu có dấu hiệu nhiễm trùng do vi khuẩn.
Nhiễm khuẩn huyết: các bạn xuất huyết xen kẽ với ban hoại tử phản ánh mức độ nghiêm trọng của đông máu nội mạch.
Phát ban xuất huyết.
Nhiễm não mô cầu mạn tính: các tổn thương của có thể có nhiều hình thái, bao gồm cả xuất huyết. Nốt xuất huyết có thể phát triển ở chi dưới và giống ban sẩn cục.
Tổn thương của gonococcemia: ban mụn mủ thưa thớt, có xuất huyết, thường gần các khớp. Cần phân biệt với nhiễm khuẩn huyết do Meningococcoci mạn tính về sự xuất hiện và mật độ ban.
Bệnh sốt xuất huyết: nên được xem xét ở những bệnh nhân có tiền sử du lịch và phát ban xuất huyết.
Ban xuất huyết giảm tiểu cầu và hội chứng tán huyết, urê huyết cao có liên quan chặt chẽ với sốt và chấm nốt xuất huyết. Nguyên nhân không do nhiễm khuẩn.
5. Phát bạn có loét hoặc Eschars
Sự hiện diện của loét hoặc vết đóng vảy kết hợp với ban lan tỏa là đầu mối quan trọng chẩn đoán. Ví dụ, sự hiện diện của vay một có thể gợi ý cho chẩn đoán bệnh scrub typhus hoặc rickettsialpox.
Phát ban là tình trạng phản ứng của da. Tùy theo tình trạng ban mà đánh giá tiến triển bệnh đang ở trong giai đoạn nào. Trên đây là một số đặc điểm của ban do các nguyên nhân gây ra. Một số trường hợp phát ban có thể tự khỏi sau vài ngày, số khác cần có sự can thiệp của y tế.
Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.
Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!