Vì sao bệnh lý tuyến giáp thường gặp ở nữ?

1. Tuyến giáp và chức năng với cơ thể?

Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất của cơ thể, có hình bướm nằm ở phía trước thực quản. Nó có hình bướm với 2 thùy giáp và eo giáp nối ở giữa. Kích thước trung bình của tuyến giáp khoảng 2 inch (khoảng 5cm).

Chức năng chính của tuyến giáp là sản xuất hormon triiodothyronine (T3) và thyroxine (T4). Hai hormon này hoạt động như một chất dẫn truyền, điều hòa hoạt động của các tế bào và các mô cơ quan. Chúng giúp kiểm soát quá trình trao đổi chất và năng lượng của cơ thể. Hormon tuyến giáp tham gia vào hầu hết quá trình quan trọng của cơ thể sống như: hô hấp, tuần hoàn, điều hành hệ thần kinh, kiểm soát trọng lượng của cơ thể, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới, kiểm soát thân nhiệt và lượng cholesterol trong máu. Cụ thể như:

• Tăng cường quá trình trao đổi chất, kích thích sinh trưởng phát dục;
• Kích thích hoạt động của tim, tăng cường sự co bóp;
• Tác động chức năng hoạt động tuyến sinh dục và tuyến sữa;
• Điều hòa quá trình tạo nhiệt, làm tăng đường huyết;
• Kích thích sự phát triển và hoàn thiện hệ thần kinh ngay từ khi còn trong bào thai.

Tải ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để đặt khám trực tuyến với bác sĩ hoặc gọi đến hotline 19003367 để được hướng dẫn sử dụng ứng dụng!

2. Vì sao bệnh lý tuyến giáp thường gặp ở nữ?

Nguyên nhân đến từ sự khác biệt trong cấu tạo giải phẫu cơ thể cũng như các nhiệm vụ sinh lý của nữ giới khác so với nam giới. Đặc biệt, trong vòng đời của mình, nữ giới phải trải qua nhiều giai đoạn biến động nội tiết hơn nam giới, điều đó ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động của tuyến giáp. Các giai đoạn khiến cơ thể nữ giới thay đổi nội tiết tố gồm: dậy thì, kinh nguyệt, mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh và mãn kinh.

a. Thay đổi hormon ở nữ giới – nguyên nhân chính khiến tuyến giáp bị ảnh hưởng

Thay đổi của hormone nữ giới khiến tuyến giáp bị ảnh hưởng, cụ thể:

Chu kỳ kinh nguyệt: Sự thay đổi nội tiết tố trong giai đoạn dậy thì hoặc các ngày của chu kỳ kinh nguyệt có ảnh hưởng mật thiết đến hoạt động tiết hormon của tuyến giáp. Giai đoạn này nhu cầu hormon tuyến giáp rất lớn để đảm bảo sự phát triển. Khi đó, tuyến giáp sẽ tăng kích thước để lấy nhiều iod hơn, sản sinh nhiều hormone hơn. Nếu chế độ ăn không cung cấp đủ iod sẽ khiến tuyến giáp phình to tạo nên bướu giáp. Trong chu kỳ kinh nguyệt nếu hormon tuyến giáp được tiết ra quá nhiều hoặc quá ít đều có thể dẫn đến thay đổi chu kỳ kinh nguyệt từ nhẹ đến nặng, rối loạn kinh nguyệt như:

• Nếu thiếu hormon tuyến giáp phụ nữ có thể bị rong kinh, đa kinh;

• Ngược lại, nếu thừa hormon tuyến giáp lại gây tình trạng ít kinh, vô kinh.

Thời kỳ mang thai: cơ thể người mẹ sẽ sinh ra 2 hormon chính là βhCG (human chorionic gonadotropin) và estrogen. βhCG tăng trong 3 tháng đầu của thai kỳ làm giảm nhẹ hormone TSH gây ra cường giáp cận lâm sàng. TSH sẽ tăng trở lại ở giai đoạn sau của thai kỳ. Estrogen sẽ làm tăng hormone tuyến giáp gắn protein trong huyết thanh. Thời kỳ này, kích thước của tuyến giáp có thể tăng từ 10% - 15%, gây hiện tượng bướu cổ tạm thời. Tỷ lệ này khá cao ở phụ nữ vùng núi do thiếu Iốt trong khẩu phần ăn hàng ngày. Việc tuyến giáp của bạn có tăng quá mức về kích thước hay không sẽ được kiểm tra thông qua siêu âm.

Giai đoạn mãn kinh: Khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh, lượng hormone estrogen sẽ suy giảm trầm trọng. Ngoài ra, các yếu tố ảnh hưởng đến tuyến giáp từ thời kỳ dậy thì, mang thai, sinh nở trước đây cũng ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp. Chính vì vậy, phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh là đối tượng mắc bệnh tuyến giáp cao nhất.

b. Các yếu tố khác khiến bệnh lý tuyến giáp có tỷ lệ cao ở nữ giới

Ngoài yếu tố thay đổi hormon sinh lý, tuyến giáp của phụ nữ cũng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác như:

- Việc sử dụng thuốc tránh thai hay que ngừa thai sẽ ảnh hưởng đến hormon cơ thể nữ giới, trong đó có hormon tuyến giáp;

- Những người phụ nữ hay bị stress, căng thẳng, lo âu, mất ngủ thường xuyên,... sẽ có tỷ lệ mắc bệnh lý tuyến giáp cao hơn;

- Hệ miễn dịch tự nhiên suy yếu kéo theo những thay đổi về hormon gây nên bệnh lý tuyến giáp;

- Đối tượng phụ nữ có người trong gia đình từng mắc bệnh lý tuyến giáp sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn;

- Phụ nữ từng phẫu thuật, xạ trị, sử dụng thuốc tác động đến hormon,... cũng có nguy cơ mắc bệnh lý tuyến giáp cao hơn.

- Hàm lượng Iod trong bữa ăn hàng ngày cũng ảnh hưởng rất nhiều đến tuyến giáp của phụ nữ.

Trên đây, là những giải đáp lý do vì sao bệnh lý tuyến giáp thường gặp ở phụ nữ. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho quý bạn đọc những thông tin hữu ích trong việc chủ động thăm khám, phòng ngừa và phát hiện các bệnh lý tuyến giáp. 

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!