Tuyến giáp, chỉ số xét nghiệm đánh giá chức năng tuyến giáp

1. Chức năng tuyến giáp trong cơ thể

Tuyến giáp được mô tả là một tuyến nhỏ có hình bướm, nằm ở trước cổ. Đây là tuyến nội tiết gồm 2 thùy: thùy trái và thùy phải, nối với nhau bởi eo tuyến giáp. Đây là cơ quan không thể nhìn từ bên ngoài hay dùng tay để cảm nhận.

Tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, nhiệm vụ chính là hấp thu iot từ nguồn thực phẩm nạp vào cơ thể, sau đó chuyển hóa thành các hormon tuyến giáp. Các hormone di chuyển vào máu, được vận chuyển tới từng mô trong cơ thể, giúp cơ thể sử dụng năng lượng,  giữ ấm, đảm bảo tim, não và các hệ cơ quan làm việc trong trạng thái ổn định nhất.

Vai trò tuyến giáp:

• Điều hòa thân nhiệt
• Tăng cường hoạt động não bộ
• Thúc đẩy quá trình trao đổi chất
• Đảm bảo duy trì lượng canxi, photpho trong máu ổn định với nồng độ 1%
• Kích thích sự phát triển của da, tóc, móng và sự phát triển của hệ cơ xương
• Kích thích hoạt động tim, tăng hô hấp cung cấp oxy cho sự chuyển hóa ở các mô.

2. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm tuyến giáp?

Tuyến giáp là cơ quan phải đối mặt với nhiều rối loạn chức năng khác nhau, thậm chí ung thư. Bạn cần quan tâm tới các triệu chứng ở tuyến giáp để xét nghiệm và chẩn đoán kịp thời.

Một số biểu hiện cường giáp như:

• Giảm cân đột ngột dù sức ăn bình thường
• Người bệnh khó tập trung, cảm xúc rối loạn, dễ cáu gắt
• Thân nhiệt tăng cao, người luôn mệt mỏi
• Nhịp tim nhanh, huyết áp tăng
• Yếu cơ, run rẩy ở tay
• Tiểu nhiều, tiêu chảy
• Người bệnh cảm nhận thấy vùng cổ sưng to khi sờ vào
• Phụ nữ có thể kèm theo dấu hiệu rối loạn kinh nguyệt, chậm kinh

Tổng đài đặt khám ưu tiên tại BV tuyến trung ương 19003367 hoặc đặt lịch khám chủ động qua  ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi !

Đối với suy giáp, người bệnh có thể có các triệu chứng:

• Giảm trí nhớ, cơ thể
• Da lạnh, tái xanh
• Nhịp tim giảm, huyết áp giảm
• Giọng khàn
• Suy giảm chức năng sinh dục ở cả nam lẫn nữ

Hay bệnh bướu giáp cùng có thể xuất hiện với sự phì đại bất thường của tuyến giáp, kèm theo cảm giác ho, khó thở, khó nuốt, khàn tiếng… Nếu để lâu không can thiệp, người bệnh rất có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư.

3. Một số chỉ số quan trọng trong xét nghiệm tuyến giáp

a. Định lượng TSH

TSH (Thyroid stimulating hormone) là một glycoprotein được sản xuất bởi tuyến yên trong não. TSH có nhiệm vụ điều hòa sự bài tiết của T3, T4 tuyến giáp. Việc xét nghiệm định lượng TSH nhằm mục đích kiểm tra xem tuyến giáp có hoạt động bình thường hay không. Đồng thời chỉ số cũng giúp phát hiện sớm các rối loạn chức năng tuyến giáp, tìm ra nguyên nhân và phác đồ điều trị phù hợp.

Ở người bình thường, chỉ số TSH có giá trị là 0.4 – 5mUI/L. Nếu vượt quá 5 mUI/L, người bệnh có khả năng mắc suy tuyến giáp nguyên phát. Còn nếu TSH giảm mạnh có thể gặp trong bệnh basedow (bệnh cường tuyến giáp), thiểu năng vùng dưới đồi – yên.

b. Định lượng T3

Định lượng T3 gồm 2 loại xét nghiệm: xét nghiệm T3 toàn phần và T3 tự do

Xét nghiệm định lượng nồng độ T3 toàn phần được chỉ định khi có nghi ngờ cường giáp nhưng nồng độ FT4 vẫn ở mức bình thường. Xét nghiệm giúp đánh giá chức năng tuyến giáp, chẩn đoán các bệnh cường giáp do T3 gây ra. Nếu T3 tăng cho thấy tình trạng cường giáp, viêm tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp.

Xét nghiệm định lượng nồng độ T3 tự do cũng giống với xét nghiệm T3 toàn phần.

c. Định lượng T4

Định lượng T4 cũng giống với T3, bao gồm 2 loại xét nghiệm: Xét nghiệm T4 toàn phần và T4 tự do.

Xét nghiệm định lượng T4 toàn phần giúp đo lường thyroxine lưu hành trong máu. Trị số bình thường dao động khoảng 5.0 – 12.0 ng/dL.

Xét nghiệm T4 tự do giúp đo lượng T4 tự do trong máu. T4 tự do trong máu không bị ảnh hưởng bởi protein, trị số bình thường của người trưởng thành dao động 0.8 – 1.8 ng/dL. Nếu chỉ số tăng cao cho thấy tình trạng cường giáp, nhiễm độc giáp. Ngược lại nếu chỉ số giảm cho thấy khả năng suy giáp, thiểu năng vùng dưới đồi, yên.

d. Định lượng Thyroglobulin

Xét nghiệm Thyroglobulin thường được chỉ định trong trường hợp trước phẫu thuật và định kỳ theo thời gian sau phẫu thuật nhằm đánh giá hiệu quả, hoặc dùng trong theo dõi ung thư tái phát. Ngoài ra, xét nghiệm cũng thường chỉ định trong một vài trường hợp có triệu chứng cường giáp, phì đại tuyến giáp, nghi ngờ mắc viêm tuyến giáp, basedow. Đây đều là các bệnh lý tiền ung thư nguy hiểm không thể xem nhẹ.

Ở người bình thường, chỉ số thyroglobulin dao động khoảng 0.2 – 50ng/mL. Chỉ số tăng trong ung thư tuyến giáp thể biệt hóa chưa điều trị, hoặc đa di căn ung thư tuyến giáp thể nhú, thể nang. Hay chỉ số cũng tăng ở cả một số bệnh lành tính như viêm tuyến giáp cấp, u tuyến giáp lành tính, u hạch lành tính…

e. Kháng thể Thyroglobulin (TgAb)

Đây là kháng thể do cơ thể sản xuất, đáp ứng sự hiện diện của thyroglobulin. Sự tăng sản xuất Tg quá mức là bất thường, do đó sự sản xuất TgAb được xem là lựa chọn phòng vệ của cơ thể trước tiến triển của bệnh lý tuyến giáp. Dựa vào chỉ số TgAb, bác sĩ có thể chẩn đoán các bệnh tuyến giáp tự miễn như Hashimoto, viêm giáp sau đẻ, suy giáp bẩm sinh, Grave.

f. Kháng thể Thyroid peroxidase (TPOAb)

Đây là kháng thể do cơ thể sản xuất, vô tình tấn công và phá hủy các mô tuyến giáp khỏe mạnh. Khi cơ thể xuất hiện kháng thể này, chứng tỏ người bệnh mắc các bệnh tự miễn tuyến giáp như viêm giáp Hashimoto, Grave.

Xét nghiệm này cũng được chỉ định cho phụ nữ có thai và có bệnh tự miễn. Một số người có TPOAb tăng cao mà không có bệnh tuyến giáp cos thể tăng nguy cơ bệnh tuyến giáp trong tương lai. Do đó, nên theo dõi định kỳ tuyến giáp để tránh bỏ sót bệnh lý.

Ngoài các chỉ số trên, tùy vào từng bệnh nhân khác nhau mà bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác để chẩn đoán: siêu âm tuyến giáp, xét nghiệm máu, kiểm tra độ tập trung iod, xạ hình tuyến giáp, sinh thiết tuyến giáp… Khi xuất hiện các vấn đề sức khỏe, người bệnh nên đến các bệnh viện, chuyên khoa nội tiết để được các bác sĩ thăm khám, xét nghiệm đánh giá một cách tốt nhất.

Bất cứ ai cũng có thể mắc phải các bệnh lý liên quan đến tuyến giáp. Do đó, để giữ tuyến giáp bình thường, hàng ngày bạn nên cân đối khẩu phần ăn, định lượng iod vừa đủ, không quá nhiều cũng không quá ít. Đồng thời, nên khám định kỳ hoặc làm xét nghiệm tuyến giáp khi cần thiết. Liên hệ ngay với IVIE - Bác sĩ ơi để được tư vấn đặt lịch, kết nối với các bác sĩ hàng đầu. 

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh