Tìm hiểu nguyên nhân, biểu hiện viêm đại tràng cấp và mãn tính

1. Bệnh viêm đại tràng là gì?

Bệnh viêm đại tràng là bệnh tiêu hóa thường gặp, đặc trưng bởi tình trạng viêm nhiễm, tổn thương niêm mạc đại tràng khu trú một vùng hoặc lan tỏa. Bệnh khởi phát từ một đợt viêm đường tiêu hoá cấp tính do ruột bị nhiễm khuẩn qua ăn uống nhưng không được điều trị triệt để. 

2. Tổng quan sinh lý đại tràng 

Đại tràng (ruột già) là một bộ phận quan trọng của hệ thống đường ruột trong cơ thể. Đại tràng có chức năng chứa đựng các chất cặn bã của quá trình tiêu hoá thức ăn từ ruột non xuống và đào thải ra ngoài. Trước khi chất cặn bã được thải ra ngoài, đại tràng hấp thụ một phần nước từ các chất cặn bã đó. Đại tràng được chia làm hai đoạn với chức năng tiêu hoá riêng biệt. Bao gồm: 

Đại tràng phải: Nơi này lưu giữ thức ăn, tạo điều kiện cho sự tái hấp thu được triệt để. Các dưỡng chất đi từ ruột non vào manh tràng, 98% lượng nước được hấp thu cùng các chất điện giải và chất hoà tan. Một lượng lớn tinh bột, chủ yếu là cellulose chưa được tiêu hoá, nhờ các vi khuẩn ưa acid dùng men cellulase phân hủy cellulose bằng hiện tượng lên men chuyển thành glucose để hấp thu. 

Thực hiện đặt khám với cơ sở y tế qua tổng đài của IVIE - Bác sĩ ơi: 1900 3367

1900 3367

Đại tràng trái: Khi đến đại tràng trái, hầu như mọi thành phần của thức ăn đều đã được tiêu hoá. Còn lại các chất cặn bã, trong đó có một số sợi cơ chưa tiêu hết, protein từ thành ruột tiết ra sẽ được các vi khuẩn phân hủy gây ra hiện tượng thối rữa. Cuối cùng hình thành phân và đưa xuống đại tràng sigma, từng đợt rơi vào trực tràng để gây phản xạ buồn đi đại tiện. 

Đại tràng là nơi có nguy cơ phát sinh nhiều bệnh do hình thành và đào thải phân, là môi trường thuận lợi để các vi sinh vật gây hại phát triển. 

Đại tràng là nơi có nguy cơ phát sinh nhiều bệnh do hình thành và đào thải phân

3. Viêm đại tràng là gì? 

Viêm đại tràng là quá trình viêm nhiễm gây tổn thương khu trú hoặc lan toả ở niêm mạc đại tràng với các mức độ khác nhau. Nếu viêm nhẹ, niêm mạc kém bền vững và dễ chảy máu. Nếu viêm nặng, niêm mạc có thể xuất hiện các vết loét, xung huyết và xuất huyết, thậm chí có thể có những ổ áp xe nhỏ. 

Viêm đại tràng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như giãn đại tràng, thủng đại tràng, ung thư đại tràng… nếu không được điều trị và phát hiện kịp thời. 

Hiện nay, người ta phân chia viêm đại tràng thành 2 nhóm chủ yếu là viêm đại tràng cấp tính và viêm đại tràng mãn tính. 

3. Viêm đại tràng cấp tính

a. Nguyên nhân bệnh lý

• Viêm đại tràng cấp do ngộ độc thức ăn, dị ứng thức ăn 
• Không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và vệ sinh môi trường, ăn uống phải thực phẩm nhiễm vi sinh vật gây bệnh như: 
• Ký sinh trùng gây bệnh viêm đại tràng cấp hay gặp nhất như lỵ amip, ngoài ra còn có giun đũa, giun tóc, giun kim… 
• Vi khuẩn: Lỵ trực khuẩn (Shigella), vi khuẩn thương hàn (Salmonella), vi khuẩn tả (Vibrio cholerae), vi khuẩn E.coli, vi khuẩn lao… 
• Ở trẻ em có thể gặp siêu vi rotavirus. 
• Nấm, đặc biệt là nấm Candida.
• Viêm đại tràng do bệnh lý tự miễn 
• Do chế độ sinh hoạt hàng ngày: căng thẳng, táo bón kéo dài, khó tiêu, dùng thuốc kháng sinh kéo dài gây loạn khuẩn ruột…

Do chế độ sinh hoạt hàng ngày: căng thẳng.

b. Triệu chứng bệnh lý

Tuỳ theo nguyên nhân mà bệnh lý có thể có những biểu hiện khác nhau: 

• Viêm đại tràng cấp do lỵ amip: Người bệnh có biểu hiện đau bụng từng cơn, buồn đi đại tiện liên tục. Tuy nhiên, mỗi lần đi thì chỉ có một ít phân, kèm máu và chất nhầy. 
• Viêm đại tràng cấp do lỵ trực khuẩn: Bệnh nhân có sốt, đau bụng, đi ngoài phân lỏng có máu. Trong một ngày đêm đi nhiều lần phân lẫn máu, phân có màu như máu cá. Đặc biệt, nếu bệnh do Shigella shiga gây ra, số lần đi vệ sinh nhiều không thể đếm được (phân chảy ra theo đường hậu môn, không thành khuôn). Người bệnh mất nước và điện giải nhiều, có thể gây trụy tim mạch, ảnh hưởng tính mạng. 
• Viêm đại tràng cấp do nguyên nhân khác: Người bệnh có triệu chứng đau bụng là chủ yếu, đau thắt vùng bụng dưới, đau từng đoạn hoặc đau dọc theo khung đại tràng, đau do co thắt đại tràng, có khi gây cứng bụng. Tiêu chảy xảy ra đột ngột, phân toàn nước, có thể có kèm theo máu, nhầy. Người bệnh mệt mỏi nhiều, gầy sút nhanh. 

4. Viêm đại tràng mãn tính

a. Nguyên nhân bệnh lý 

Viêm đại tràng mãn tính được chia làm 2 nhóm là viêm đại tràng mãn tính có nguyên nhân và nhóm không rõ nguyên nhân. 

• Viêm đại tràng mãn tính có nguyên nhân: Xuất hiện sau viêm đại tràng cấp tính do nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng, nấm, nhiễm độc… nhưng không được điều trị dứt điểm. 
• Viêm đại tràng mãn tính không rõ nguyên nhân: Đây thường là viêm mãn tính không đặc hiệu. 

b. Triệu chứng bệnh lý 

Tuỳ theo các triệu chứng phối hợp với nhau mà bệnh chia ra thành các thể như: 

• Thể tiêu lỏng và đau bụng: Người bệnh cảm thấy đau tức bụng từng lúc, dọc khung đại tràng nhưng thường ở hố chậu bên trái hoặc bên phải. Sau khi đi xong thì hết đau và dễ chịu. Mỗi ngày đi vệ sinh từ 3 – 4 lần, thường vào buổi sáng lúc mới ngủ dậy và sau khi ăn xong, ít đi vào buổi chiều, yên ổn về đêm. Phân lần đầu có thể đặc nhưng không thành khuôn, những lần sau phân thường lỏng, nhầy, đa số phân nát hoặc sống phân. 
• Thể táo bón và đau bụng: Người bệnh bị táo bón, phân khô, ít và cứng. Kèm theo triệu chứng đau bụng, thường gặp ở người lớn tuổi và nữ giới. 
• Thể táo bón và tiêu lỏng xen kẽ nhau từng đợt: Ở thể này, người bệnh có từng đợt táo bón liên tiếp với tiêu chảy, diễn biến nhiều năm. Tuy nhiên, thể trạng người bệnh cũng như sinh hoạt vẫn bình thường, bụng thường đầy hơi. 

5. Những đối tượng có nguy cơ viêm đại tràng 

Viêm đại tràng là bệnh lý phổ biến và có thể gặp ở bất cứ độ tuổi nào. Tuy nhiên, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như: 

• Tuổi tác: Bệnh thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi. 
• Không giữ vệ sinh an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường. 
• Những người thường xuyên bị táo bón kéo dài 
• Những người thường xuyên căng thẳng, lo âu. 
• Tự ý dùng thuốc không theo chỉ định bác sĩ, dùng kháng sinh kéo dài gây loạn khuẩn ruột.

Bệnh thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là người cao tuổi. 

Viêm đại tràng ảnh hưởng không nhỏ đến sức khoẻ và tinh thần người bệnh. Tuỳ theo từng nguyên nhân mà có những phương án điều trị khác nhau. Do đó, nếu nhận thấy các biểu hiện hoặc nghi ngờ viêm đại tràng cấp và mãn tính, người bệnh nên đi khám và điều trị kịp thời để tránh bệnh trầm trọng và có thể gây biến chứng về sau. Hy vọng bài viết cung cấp cho bạn đọc nhiều thông tin hữu ích. 

IVIE - Bác sĩ ơi giúp bạn và gia đình kết nối, đặt lịch khám với bác sĩ tiêu hóa nhanh chóng, tiện lợi thông qua app hoặc qua hotline. Liên hệ ngay với chúng tôi để đặt lịch khám và được tư vấn sức khoẻ nhanh nhất.

1900 3367