Phát hiện tổn thương vú bằng chẩn đoán hình ảnh

Mục đích chung chẩn đoán hình ảnh vú nhằm phát hiện và phân loại tổn thương vú ở giai đoạn nào để bác sĩ đưa hướng điều trị thích hợp cho người bệnh.

1. Xquang vú (Tên gọi khác Nhũ ảnh-Mammography)

Đây là phương pháp sử dụng tia X để ghi hình ảnh tuyến vú. Người bệnh được yêu cầu chụp trong các trường hợp sau:

• Phương pháp sàng lọc ung thư vú
• Theo dõi tiến triển tổn thương tuyến vú

Bệnh nhân thường quy chụp 2 tư thế bao gồm: tư thế thẳng trên dưới (CC) và tư thế chếch trong ngoài (MLO). Một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ sẽ yêu cầu thì chụp thêm tư thế khác để xác định rõ tổn thương.

Phương pháp này có những ưu nhược điểm riêng như sau:

• Ưu điểm:

        Giá thành rẻ và phát hiện tốt các tổn thương nốt vi vôi hóa, kích thước nhỏ. Đây là hình ảnh chỉ điểm tổn thương vú, cần xác định bản chất thêm.

• Nhược điểm:

- Mặc dù tia X luôn được giữ ở mức tối ưu nhất để đảm bảo sức khoẻ cho người bệnh và tuỳ từng chẩn đoán và liều lượng tia X được sử dụng khác nhau, tuy nhiên bức xạ của tia X vẫn có những mức độ nguy hại, đặc biệt cần thận trọng với phụ nữ mang thai, nhất là 3 tháng đầu của thai kỳ. Vì vậy các sản phụ cần lưu ý với bác sĩ trước khi tiến hành chụp X quang.

- Máy chụp Xquang vú, không được sử dụng phổ biến ở các bệnh viện nhỏ, phòng khám nhỏ. 

- Ngoài ra bác sĩ, kỹ thuật viên cần được đào tạo về kĩ thuật chụp và đọc Xquang tuyến vú.

2. Siêu âm vú

Đây là phương pháp sử dụng sóng âm qua đầu dò phẳng (đầu dò linear). Là phương pháp phổ biến hỗ trợ chụp nhũ ảnh, giúp bác sĩ xác định tổn thương vú.

Phương pháp này cũng có những ưu nhược điểm sau:

• Ưu điểm:

Phương pháp này có chi phí rẻ, phổ biến, không nhiễm xạ. Đầu dò sử dụng là linear đều có ở tất cả máy siêu âm. Vì vậy rất dễ làm, kể cả các phòng khám, bệnh viện tuyến huyện. Trong trường hợp nghi ngờ u, cần xác định chọc thì siêu âm có vai trò định vị giúp sinh thiết vú dễ dàng.

• Nhược điểm:

 Hình ảnh và khả năng siêu âm phát hiện phụ thuộc nhiều tay nghề bác sĩ. Các bác sĩ siêu âm có kinh nghiệm cũng nhận định đây là khó, dễ bỏ sót tổn thương nhỏ. Các trường hợp mô vú quá lớn, thoái triển mỡ nhiều, hoặc mô vú quá đặc khó phân biệt được đâu là mô lành và bệnh lý.

Trên đây hai phương pháp chẩn đoán hình ảnh vú phổ biến. Vì vậy nếu bạn có sờ cục ở vú, hoặc có những dấu hiệu bất thường tại vùng ngực, người bệnh cần tới cơ sở y tế uy tín để khảo sát cơ bản tìm tổn thương cho vú.

Nếu có nghi ngờ, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các phương pháp nâng cao dưới đây:

3. Siêu âm đàn hồi mô vú

Đây là kỹ thuật mới trong 5 năm trở lại đây, mục đích tăng khả năng phát hiện bản chất tổn thương ở vú. Bác sĩ dùng đầu dò ấn một lực vừa đủ lên vú. Từ đó cho phép đánh giá độ cứng hoặc mềm của tổn thương. Nếu tổn thương càng cứng thì càng ác tính cao. Từ đó xác định thêm thông tin bản chất khối u.

• Ưu điểm:

Phương pháp này không xâm lấn, đơn giản, thời gian siêu âm nhanh, chi phí vừa phải, không quá cao. Giảm chọc một số trường hợp lành tính, nghi ngờ không cần thiết. Tăng khả năng phát hiện cho những đối tượng nguy cơ cao như: đối tượng có tiền sử gia đình có người thân mắc ung thư vú,..

• Nhược điểm

 Lực ấn đầu dò không giống nhau, vì vậy cần bác sĩ được đào tạo, thường xuyên thực hiện và có kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

4. Cộng hưởng từ vú (MRI vú)

Chụp MRI tuyến vú thường được thực hiện sau khi bệnh nhân bị ung thư vú, để xác định di căn. Một số MRI tuyến vú thường đc sử dụng tầm soát ung thư vú ở phụ nữ có nguy cơ cao, tránh sót tổn thương giai đoạn sớm. Hoặc các trường hợp nghi ngờ vỡ túi ngực (sau nâng ngực).

Phương pháp này có những ưu điểm, nhược điểm sau :

• Ưu điểm:

 Đây là phương pháp không gây nhiễm xạ. Giúp chẩn đoán bệnh tuyến vú chính xác, đánh giá giai đoạn ung thư, mức độ di căn. Hình ảnh mang tính khách quan, dễ dàng hội chẩn với tuyến trên trong trường hợp khó.

• Nhược điểm:

Phương pháp này chi phí khá đắt, nên chưa phổ biến ở phòng khám, bệnh viện nhỏ. Các vật bằng kim loại cấy trong cơ thể (không được phát hiện) có thể chịu ảnh hưởng của từ trường mạnh của máy MRI. Ngoài ra ít khi sử dụng với các bệnh nhân mang thai 3 tháng đầu.

Trên đây là các kiến thức cơ bản giúp bạn đọc hiểu thêm khi được bác sĩ chỉ định Chẩn đoán hình ảnh trong khám vú.

Người bệnh khi phát hiện các khối u vú hoặc những tổn thương tại vùng này cần đến các CSYT uy tín, có đủ các thiết bị máy móc hiện đại và đội ngũ bác sĩ có nhiều năm kinh nghiệm để được khám và điều trị hiệu quả.