Nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng cao theo từng mức độ bệnh lý tăng huyết áp

1. Mức độ tăng huyết áp và sự tương quan với biến cố tim mạch

Tăng huyết áp và biến cố tim mạch là hai yếu tố có mối liên hệ tỷ lệ thuận về nguy cơ tiến triển cũng như tiên lượng lâu dài, điều này đã được chứng minh dựa trên các nghiên cứu dịch tễ. 

Vậy nên, nếu huyết áp tăng cao và không được điều trị hoặc điều trị không đúng/đủ trong thời gian dài sẽ gây ra rất nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm hay còn gọi là tổn thương các cơ quan đích như suy tim, tổn thương mạch vành, tai biến mạch máu não, suy thận... Vì vậy người bệnh cần phải hiểu rõ từng giai đoạn tăng huyết áp để có hướng xử trí kịp thời.

Mức độ tăng huyết áp và sự tương quan với biến cố tim mạch

a. Tiền tăng huyết áp

Giai đoạn này được xác định khi trị số huyết áp tâm thu và tâm trương ở sát mức giới hạn trên. Trong đó huyết áp tâm thu khoảng 130 -139mmHg và huyết áp tâm trương từ 85 -89mmHg. Dựa theo đánh giá nguy cơ huyết áp tim mạch với bảng điểm SCORE cho thấy bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ thấp. Hay nói cách khác tiền tăng huyết áp có nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch thấp.

Mặc dù nguy cơ thấp nhưng cũng không nên chủ quan vì huyết áp có thể tiến triển nhanh nếu không có phương pháp điều trị dự phòng hợp lý. Do đó ở giai đoạn này người bệnh cần thay đổi lối sống một cách khoa học. Trong đó tập trung vào chế độ ăn và luyện tập thể dục. Nên thực hiện chế độ ăn giảm muối, hạn chế chất béo xấu và tập thể dục thường xuyên, ngừng hút thuốc lá nếu có, tránh stress và lối sống tĩnh lại.

b. Tăng huyết áp độ 1

Tăng huyết áp độ 1 khi mức huyết áp tâm thu đo được từ 140 -159mmHg và huyết áp tâm trương 90 – 99mmHg.  Đây là giai đoạn tăng huyết áp thực sự và đã được chẩn đoán xác định bệnh lý. Do đó người bệnh cần được lên phác đồ điều trị. Việc chỉ định thay đổi lối sống và kết hợp sử dụng thuốc phù hợp phụ thuộc vào các triệu chứng, xét nghiệm cũng như yếu tố xã hội của người bệnh.

Tăng huyết áp độ 1 được xét vào nhóm không biến chứng. Nhưng nếu bệnh nhân có thêm các 1 hoặc 2 yếu tố nguy cơ như tuổi cao, tiền sử hút thuốc lá, tiền sử bệnh nền...thì có nguy cơ tổn thương tim mạch ở mức độ trung bình – cao, khi đó phác đồ điều trị sẽ ở mức cao hơn, đòi hỏi người bệnh cần làm thêm một số xét nghiệm và thăm dò chức năng khác cũng như có thể sẽ uống từ 2 loại thuốc huyết áp trở lên.

c. Tăng huyết áp độ 2

Huyết áp tâm thu 160 -179mmHg và hoặc huyết áp tâm trương 100-109mmHg. Lúc này áp lực lên thành động mạch tương đối cao và có thể xuất hiện một số biểu hiện tổn thương như hẹp động mạch do xơ vữa, phì đại thất trái, tổn thương mắt, suy thận mức độ nhẹ...

Tình trạng huyết áp cao nếu không được xử trí có thể dẫn tới một số biến chứng nguy hiểm. Và mối liên hệ giữa huyết áp và biến cố tim mạch được xếp vào nhóm nguy cơ trung bình. Khi có sự xuất hiện thêm các yếu tố thuận lợi mức độ tổn thương tim mạch có thể được đẩy lên nhóm nguy cơ cao.

Ở giai đoạn này việc điều trị bằng thuốc hạ huyết áp gần như là bắt buộc để đưa huyết áp trở về trị số sinh lý ổn định. Do đó khi xuất hiện huyết áp cao bạn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị.

Việc xác định mối tương quan giữa huyết áp và biến cố tim mạch là cực kỳ quan trọng

d. Tăng huyết áp độ 3

Khi trị số huyết áp tâm thu vượt ngưỡng 180mmHg và huyết áp tâm trương >110mmHg thì nguy cơ xuất hiện các tổn thương cơ quan đích là rất cao. Dựa trên thang điểm nguy cơ bệnh tim mạch do xơ vữa (ASCVD) 10 năm, nhóm người bệnh này có tỉ lệ tử vong trong tim mạch là >10% xem như thuộc nhóm nguy cơ cao và rất cao.

Đây là mức độ huyết áp ở mức báo động đỏ cực kỳ nguy hiểm. Người bệnh có thể xuất hiện các biến chứng tim mạch như nhồi máu cơ tim, suy tim, phình tắc động mạch... bất cứ lúc nào. Điều này cũng cho thấy huyết áp tim mạch là hai yếu tố không thể tách rời và có mối liên hệ mật thiết.

Khi triệu chứng bệnh có dấu hiệu thay đổi làm ảnh hưởng đến cơ thể hoặc khám bệnh định kỳ, bạn nên thực hiện thăm khám tại phòng khám, bệnh viện chuyên khoa tim mạch có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, trang thiết bị hiện đại và dịch vụ y tế tốt, uy tín.

2. Vì sao cần phải phân tầng nguy cơ tim mạch theo từng cấp độ tăng huyết áp?

Việc xác định mối tương quan giữa huyết áp và biến cố tim mạch là cực kỳ quan trọng. Dựa vào phân độ này có thể giúp bác sĩ xây dựng chiến lực quản lý, theo dõi và điều trị lâu dài.

Đặc biệt, tăng huyết áp là bệnh lý mãn tính, hầu như không có triệu chứng. Phần lớn bệnh chỉ ảnh hưởng tới cuộc sống của người bệnh khi có các biến chứng tim mạch, não, thận, mắt xuất hiện. Vì vậy phân tầng nguy cơ tim mạch và đánh giá tiến triển của bệnh là một cách dự phòng, giảm tỷ lệ tử vong cho người bệnh hiệu quả nhất hiện nay.

Tổng đài tư vấn và đặt lịch khám tim mạch tại các bệnh viện tuyến trung ương, phòng khám uy tín và xét nghiệm tại nhà hoặc Tải ứng dụng Bác sĩ ơi - IVIE - Bác sĩ ơi để xem thông tin các CSYT và đặt lịch chủ động hơn!

3. Tránh nguy cơ tim mạch bằng cách điều trị bệnh tăng huyết áp

Muốn dự phòng biến chứng tim mạch thì điều cơ bản đầu tiên phải giải quyết được bệnh nền. Hay nói cách khác, để tránh nguy cơ xuất hiện các biến cố tim mạch do tăng huyết áp thì cần phải xây dựng phác đồ điều trị tăng huyết áp cá nhân hóa cho từng người bệnh.

a. Nguyên tắc điều trị

Mặc dù là phác đồ cá nhân hóa nhưng cần phải tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc điều trị dưới đây:

- Cần đưa trị số huyết áp về mức ổn định. Cần phải tôn trọng trị số huyết áp người già, không hạ quá mức ở đối tượng này.

- Dự phòng các biến chứng và đặt mục tiêu giảm tối đa nguy cơ tim mạch cho bệnh nhân.

- Điều trị tích cực khi bệnh nhân đã có tổn thương cơ quan đích.

Tránh nguy cơ tim mạch bằng cách điều trị bệnh tăng huyết áp

b. Phương pháp điều trị

Đối với bệnh nhân tăng huyết áp bất kỳ mức độ nào đều cần phải thay đổi lối sống. Việc sử dụng thuốc kết hợp phải theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa. Tự ý dùng thuốc có thể gây hạ huyết áp đột ngột dẫn tới tử vong. Bệnh cạnh đó các thuốc hạ huyết áp luôn có tác dụng phụ và chống chỉ định. Vì vậy cần phải thận trọng hơn trong việc sử dụng.

Thay đổi lối sống là phương pháp đơn giản nhưng lại mang lại hiệu quả cao, đặc biệt trong dự phòng nguy cơ huyết áp tim mạch. Một số biện pháp thay đổi lối sống mà người bệnh tăng huyết áp có thể áp dụng:

- Hạn chế muối trong mỗi bữa ăn. Lượng muối cung cấp <5g/ngày tương đương ½ muỗng cafe muối ăn.

- Cần hạn chế thói quen ăn mặn như không chấm thêm nước mắm trong các giờ ăn, không ăn các đồ muối mặn...

- Hạn chế đồ ăn chứa nhiều loại chất béo xấu như dầu mỡ động vật, đồ ăn nhanh, đồ ăn đóng hộp....Điều này giúp giảm lượng LDL cholesterol trong máu và giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.

- Tăng cường các loại rau xanh, hoa quả tươi để cung cấp vitamin, chất xơ và các khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Đặc biệt không nên để cơ thể thiếu hụt năng lượng.

- Ngưng sử dụng thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích khác như ma túy, cần sa,... Sử dụng trong giới hạn theo tư vấn của bác sĩ các loại đồ uống như cafe, trà,...

- Giảm cân một cách khoa học và đưa chỉ số BMI trở về mức cân đối. Đảm bảo vòng bụng, vòng mông trong giới hạn cho phép.

- Cảm xúc là kẻ thù hàng đầu của bệnh tăng huyết áp. Do đó hạn chế để cơ thể rơi vào trạng thái stress, kích thích quá mức. Học cách thư giãn, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.

- Tránh để bị lạnh quá mức

- Đối với các loại thuốc huyết áp nên duy trì ổn định hằng ngày và tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ. Việc tái khám giúp phát hiện sớm các nguy cơ xuất hiện các biến cố tim mạch ở người bệnh.

Ngoài ra, còn nhiều những yếu tố khác gây ảnh hưởng đến bệnh tim mạch mà chúng ta chưa để ý đến.

Trên đây là một vài thông tin quan trọng dành cho những bệnh nhân tăng huyết áp. Nếu bạn đang quan tâm sức khỏe bạn thân và gia đình có thể liên hệ với IVIE - Bác sĩ ơi để được tư vấn miễn phí. IVIE - Bác sĩ ơi có thể giúp bạn kết nối với các bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm tại các bệnh viện lớn trong cả nước. Hiện nay IVIE - Bác sĩ ơi là cầu nối của rất nhiều bệnh viện uy tín như Bệnh viện Thu Cúc, Bệnh viện Bạch Mai....

IVIE - Bác sĩ ơi - Nền tảng đặt lịch khám bệnh online hàng đầu tại Việt Nam, giúp kết nối người bệnh với hệ thống bệnh viện tuyến trung ương, bệnh viện tư hàng đầu, phòng khám uy tín trên cả nước. Để đặt lịch khám ưu tiên tại cơ sở gần nhất, đặt hẹn với bác sĩ theo yêu cầu hoặc đặt lịch xét nghiệm tại nhà, bạn có thể liên hệ tới IVIE - Bác sĩ ơi để được hỗ trợ.