Giải phẫu động mạch não, nguy cơ tai biến mạch máu não

1. Giải phẫu động mạch não

Não là cơ quan đứng đầu, chi phối mọi hoạt động trong cơ thể. Chính vì thế, ở đây có hệ thống mạch máu chằng chịt, phân bố rộng khắp để đảm bảo tế bào não luôn được cung cấp đầy đủ oxy. Não được nuôi dưỡng bởi hệ thống động mạch cảnh trong và động mạch sống nền.

a. Hệ thống động mạch cảnh trong

Mỗi một bên cổ có một động mạch cảnh chung và phân chia thành động mạch cảnh trong và động mạch cảnh ngoài. Trong đó động mạch cảnh trong có nhiệm vụ cấp máu cho các thành phần đựng trong hộp sọ và ổ mắt. Bắt đầu từ bờ trên sụn giáp, sau khi phân chia, động mạch cảnh trong chui vào lỗ động mạch cảnh ở phía dưới xương đá. Tiếp tục chạy dọc theo ống động mạch cảnh vào trong xương đá, đi qua xoang tĩnh mạch hang và tận cùng ở mỏm yên trước. Trên đoạn đường đi, động mạch cảnh trong phân thành nhiều nhánh bên và nhánh cùng để cấp huyết cho phần lớn tế bào não.

b. Hệ thống động mạch sống nền

Hệ thống động mạch sống nền được tạo nên bởi hai động mạch đốt sống và động mạch nền. Chúng có khả năng cung cấp máu giàu oxy cho phần trên tủy sống, thân não, tiểu não, thùy chẩm và mặt dưới thùy thái dương.

Gọi đến tổng đài 19003367 hoặc tải ứng dụng IVIE - Bác sĩ ơi để được tư vấn và đặt lịch khám ưu tiên tại các bệnh viện tuyến trung ương và các phòng khám hàng đầu tại Hà Nội, Thanh Hoá và Đà Nẵng!

c. Động mạch đốt sống

Đây là một trong năm nhánh của động mạch dưới đòn đi lên vào trong các lỗ mỏm ngang của sáu đốt sống cổ hoặc đôi khi lên tận C7. Sau khi đi qua C1, động mạch đốt sống uống quanh phía sau C1 và tam giác dưới chẩm và chui qua lỗ chẩm. Và động mạch đốt sống ở cả hai bên gặp nhau ở nền của cầu não tạo nên động mạch nền.

Trên đoạn đường đi phía trong hộp sọ,  động mạch đốt sống chia thành nhiều nhánh nhỏ ở những phân đoạn khác nhau.

d. Động mạch nền

Động mạch nền được hợp nhất từ hai động mạch đốt sống sau đó đi lên trên rảnh nền dưới cầu não và tại rãnh cầu cuống nó phân chia thành hai nhánh đi nuôi các phần khác nhau của não.

Các nhánh của động mạch nền bao gồm: Động mạch tiểu não trước – dưới, động mạch tiểu não trên, động mạch tai trong, động mạch tiểu não sau.

e. Các ngành nối của hệ động mạch cảnh

Với các ngành nối của hệ động mạch cảnh sẽ giúp tế bào não được cấp máu khi một số mạch máu bị hẹp, tắc. Theo Lazorthes hệ thống tuần hoàn phụ ở động mạch não bao gồm các loại như:

• Nhánh nối giữa động mạch cảnh trong và động mạch cảnh ngoài thông qua vòng nối ở động mạch mắt
• Đa giác willis được tạo nên bởi hệ thống động mạch cảnh trong và động mạch nền. Đây là hệ thống tuần hoàn phụ quan trọng bậc nhất của não bộ khi các mạch máu lớn có hiện tượng hẹp, tắc.
• Ngoài ra, còn một số vòng tuần hoàn nhỏ khác tại tầng nông của bề mặt vỏ não.

Tuy nhiên, ngày nay người ta nhận thấy hiện tượng tái lập tuần hoàn não ở vùng thiếu máu sau khi các cục huyết khối tan hoặc trôi đi có thể làm cho vùng nhồi máu lan rộng hoặc xuất huyết thứ phát.

2. Nguy cơ tai biến mạch máu não

Theo nhiều thống kê, những bệnh nhân tai biến mạch máu não thường có hiện tượng lấp mạch ở các vị trí như chỗ phân đôi động mạch cảnh, vòi cảnh... Nguyên nhân có thể đây là vị trí có tốc độ dòng máu chảy qua lớn nên dễ bị tổn thương. Ngoài ra, các cục huyết khối, mảng xơ vữa thường bị mắc kẹt do cấu trúc giải phẫu phân chia hoặc đường kính lòng ống nhỏ.

Bên cạnh đó, ở những bệnh nhân có dị dạng mạch máu thì tỷ lệ đột quỵ tăng cao hơn so với người bình thường. Qua đây có thể thấy, giải phẫu động mạch não có liên quan mật thiết tới bệnh lý tai biến mạch máu não.

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!