Nội dung chính
  • 1. Hình thành hoang tưởng
  • 2. Phân loại hoang tưởng
  • 3. Các loại hoang tưởng suy đoán
Nội dung chính
  • 1. Hình thành hoang tưởng
  • 2. Phân loại hoang tưởng
  • 3. Các loại hoang tưởng suy đoán
icon diamond
IVIE - Bác sĩ ơi: Ứng dụng chăm sóc sức khoẻ chủ động 5 trong 1. Khám bệnh online, Đặt khám tại Cơ sở y tế, Hỏi đáp bác sĩ, Hồ sơ sức khoẻ, Mua thuốc online đồng hành chăm sóc sức khoẻ của bạn và gia đình mọi lúc mọi nơi.

Đặc điểm hình thành và tiến triển của hoang tưởng suy đoán

Hoang tưởng là những ý tưởng phán đoán sai lầm không phù hợp với thực tế do bệnh tâm thần sinh ra , nhưng bệnh nhân cho là hoàn toàn chính xác không thể giải thích đả thông. Hoang tưởng chỉ mất đi khi nào bệnh nhân khỏi hay thuyên giảm.
Nội dung chính
  • 1. Hình thành hoang tưởng
  • 2. Phân loại hoang tưởng
  • 3. Các loại hoang tưởng suy đoán

Hoang tưởng là triệu chứng chủ yếu của các bệnh loạn thần. Hoang tưởng có một quá trình hình thành rất phức tạp có liên quan rất mật thiết với các rối loạn tâm thần khác. Hoang tưởng nhất là hoang tưởng suy đoán thường kéo dài và làm biến đổi sâu sắc nhân cách của bệnh nhân ảnh hưởng rất nhiều đến các thành phần hoạt động tâm thần khác.

1. Hình thành hoang tưởng

Hoang tưởng được hình thành và tiến triển qua các giai đoạn sau đây:

- Khí sắc hoang tưởng bệnh

Bệnh nhân lo lắng chờ đợi một cái gì bất thường quan trọng sẽ đến với mình làm thay đổi cuộc đời mình.

Bệnh nhân lo lắng chờ đợi một cái gì bất thường

Bệnh nhân lo lắng chờ đợi một cái gì bất thường.

- Tri giác hoang tưởng: bệnh nhân nhìn thấy người khác và súc vật xung quanh có cái gì đặc biệt khác thường, có liên quan đến thân phận mình, nhưng không tự giải thích.

- Suy đoán hoang tưởng trong cái đặc biệt, khác thường ấy, dần dần bệnh nhân tìm thấy ý nghĩa ngày càng rõ ràng và bệnh nhân giải thích theo lối suy đoán riêng của mình

- Hoang tưởng kết tinh: hoang tưởng hình thành và ngày càng được củng cố thành hệ thống, vững vàng, cố định.

- Hoang tưởng tan biến: hoang tưởng có thể biến đi một cách tự phát hay do điều trị hoặc tan rã trong trí tuệ sa sút.

Nguồn gốc của hoang tưởng có thể: từ định kiến hay ám ảnh chuyển sang từ ảo giác mà hình thành hoặc hiện tượng duy nhất của một bệnh loạn thần còn sót lại (hoang tưởng di chứng).

2. Phân loại hoang tưởng

Có rất nhiều loại hoang tưởng và có thể phân loại theo nhiều cách.

Có tác giả chia làm hai loại theo nguồn gốc phát sinh:

  • Hoang tưởng nguyên phát: hoang tưởng xuất hiện không liên quan với ảo giác, ảo tưởng hay các rối loạn tri giác khác. 
  • Hoang tưởng thứ phát: hoang tưởng xuất hiện trên cơ sở những rối loạn tri giác hay rối loạn cảm xúc hay rối loạn ý thức.

Đa số tác giả chia làm hai loại theo phương thức kết cấu:

  • Hoang tưởng suy đoán: hoang tưởng xây dựng thuần túy theo logic học lệch lạc của bệnh nhân, biểu hiện một sự rối loạn trong việc phản ánh mối liên quan nội tại giữa các sự vật và hiện tượng. Đồng thời cũng biểu hiện khuynh hướng tưởng tượng, sự mơ ước hay tư duy chưa trưởng thành của bệnh nhân. Thường là những hoang tưởng chí lý dai dẳng, phát triển thành hệ thống và làm biến đổi nhân cách một cách sâu sắc.
  • Hoang tưởng cảm thụ: xuất hiện sau các rối loạn của tri giác hay của cảm xúc hay của ý thức. Ở bệnh nhân không có logic lệch lạc mà chỉ có ý tưởng rời rạc không kể tục, cảm xúc căng thẳng, bàng hoàng, ngơ ngác. Nhân cách không bị hoang tưởng làm biến đổi nhiều. 

3. Các loại hoang tưởng suy đoán

Nội dung vô cùng phong phú, tất cả ước mơ khuynh hướng, lo lắng, sợ hãi của con người đều có thể trở thành chủ đề hoang tưởng suy đoán. Các hoang tưởng chính là:

- Nhóm hoang tưởng bị truy hại, bị chi phối:

Hoang tưởng liên hệ

  • Bệnh nhân nghĩ rằng tất cả xung quanh đều có một mối liên hệ đặc biệt. Hình như mọi người nhìn mình một cách đặc biệt, bán tán về mình cười cợt, chế giễu mình,...Trong thái độ, lời nói của người khác, bệnh nhân đều suy diễn, tìm ra một ý nghĩa thần kinh có liên quan đến mình, ám chỉ mình.
  • Thường phát sinh sớm (sau giai đoạn khi sắc hoang tưởng) và xuất hiện trước hoang tưởng bị truy hại.

Hoang tưởng bị truy hại

  • Bệnh nhân khẳng định có một người hay một nhóm người nào đó theo dõi mình, âm mưu hại mình bằng nhiều cách, đầu độc ám sát bắt giam, lấy hết của cải. Có khi bệnh nhân chỉ rõ tên người ám hại thường là những người thân cận nhất (vợ, chồng, cha mẹ, thủ trưởng, đồng nghiệp…

Hoang tưởng bị chi phối

  • Bệnh nhân cho rằng có người nào đó có quyền lực, phép tắc, dùng một phương tiện nào đấy để chi phối toàn bộ tư tưởng hành vi,cảm xúc của mình. Ý tưởng bị chi phối thường là thành phần chủ yếu của ảo giác giả và hội chứng tâm thần tự động. 
  • Khi hoang tưởng có nội dung là bị chi phối bằng các phương tiện vật lý (dòng điện;quang tuyến , máy ghi âm, siêu âm,...thì gọi là hoang tưởng bị tác dụng vật lý. Hoang tưởng này thường kèm theo ảo giác xúc giác hay nội tạng.

Hoang tưởng ghen tuông: 

  • Không có bằng chứng gì chắc chắn hay chỉ dựa vào những hiện tượng vô lý bệnh nhân khẳng định là người yêu của mình (vợ chồng phản bội mình ,có quan hệ bất chính với người khác).

Hoang tưởng ghen tuông

Hoang tưởng ghen tuông.

- Nhóm hoang tưởng tự ti, tự phủ định 

Hoang tưởng tự buộc tội

  • Bệnh nhân tự cho mình hèn kém ,phẩm chất xấu, phạm sai lầm...). Thường hoang tưởng bị tội thường đưa đến ý tưởng và hành động tự sát.

Hoang tưởng nghi bệnh

  • Bệnh nhân cho mình bị bệnh này, bệnh khác thường là những bệnh lây hay bệnh nan y (lao, phong, ung thư,...) 

Bệnh nhân bệnh lây hay bệnh nan y.

Bệnh nhân bệnh lây hay bệnh nan y.

- Nhóm hoang tưởng khuếch đại

Hoang tưởng tự cao

  • Nội dung rất đa dạng có bệnh nhân cho mình rất thông minh tài giỏi, việc gì cũng làm được, sức lực mạnh mẽ không ai bằng,... Có bệnh nhân cho mình có địa vị cao, quyền lực lớn ở trong nước hay trên thế giới, mình có họ hàng với những bậc vĩ nhân. Có bệnh nhân cho mình giàu có nhất đời , bạc vàng vô kể,..

Hoang tưởng phát minh 

  • Bệnh nhân luôn nghĩ ra những phát minh mới, độc đáo, kỳ lạ về khoa học, triết học, cải cách xã hội,.. đem trình bày với mọi người và tìm cách thuyết phục mọi người thừa nhận.

Hoang tưởng được yêu

  • Bệnh nhân cho rằng có người nào đấy hay nhiều người yêu mình, tìm mọi cách để biểu lộ tình yêu với mình một cách tượng trưng nhưng bệnh nhân không yêu lại.

Thực hiện tìm kiếm lời khuyên chuyên khoa càng sớm càng tốt nếu bạn đang cảm thấy lo lắng. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp giảm các triệu chứng và ngăn ngừa tình trạng rối loạn trở nên tồi tệ hơn.

Người bệnh nên tuân thủ và nghiêm túc thực hiện kế hoạch điều trị để giúp ngăn ngừa tái phát hoặc trầm trọng hơn các triệu chứng. 

Tìm kiếm sự điều trị chuyên nghiệp từ các bác sĩ tâm lý nếu bạn có lo lắng, trầm cảm hoặc các mối quan tâm về sức khỏe tâm thần khác, để bạn có thể hình thành các kỹ năng đối phó lành mạnh. Nếu quý bạn đọc có bất kỳ thắc mắc nào muốn được IVIE - Bác sĩ ơi giải đáp, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline: 19003367.

Chuyên mục:
IVIE - Bác sĩ ơi | Ngày đăng 28/03/2022 - Cập nhật 28/03/2022
5/5

BÀI TIN LIÊN QUAN

Xem tất cả

Triệu chứng riêng lẻ về rối loạn cảm xúc

Triệu chứng riêng lẻ về rối loạn cảm xúc

Cảm xúc không thể tách ra khỏi các quá trình hoạt động tâm thần khác như: tri giác, tư duy,...đều kèm theo biểu hiện của cảm xúc, không có cảm xúc không thể...

28/03/2022

1434 Lượt xem

4 Phút đọc

Cảm xúc con người ra sao trong tâm lý học?

Cảm xúc con người ra sao trong tâm lý học?

Cảm xúc là một quá trình hoạt động tâm thần, biểu hiện thái độ của con người đối với những kích thích bên ngoài cũng như từ bên trong cơ thể, đối với những...

28/03/2022

11737 Lượt xem

5 Phút đọc

Các loại thể bệnh của hoang tưởng cảm thụ

Các loại thể bệnh của hoang tưởng cảm thụ

Nguồn gốc của hoang tưởng có thể: từ định kiến hay ám ảnh chuyển sang từ ảo giác mà hình thành hoặc hiện tượng duy nhất của một bệnh loạn thần còn sót lại...

28/03/2022

1622 Lượt xem

5 Phút đọc

Đặc điểm hình thành và tiến triển của hoang tưởng suy đoán

Đặc điểm hình thành và tiến triển của hoang tưởng suy đoán

Hoang tưởng là những ý tưởng phán đoán sai lầm không phù hợp với thực tế do bệnh tâm thần sinh ra , nhưng bệnh nhân cho là hoàn toàn chính xác không thể giải...

28/03/2022

2066 Lượt xem

5 Phút đọc

CHUYÊN MỤC CẨM NANG