Bệnh zona thần kinh là gì? Nhận biết zona thần kinh

Bệnh zona thần kinh là gì?

Có thể bạn không biết bệnh zona thần kinh nhưng với cái tên quen thuộc như “giời leo” thì chắc chắn ai cũng đã từng một lần nghe qua. Nguyên nhân là do sự tái hoạt động trở lại của Varicella zoster virus(VZV) tiềm ẩn trong cơ thể sau lần tái nhiễm tiên phán.

Varicella zoster virus thuộc họ virus herpes sau khi gây bệnh thủy đậu sẽ không biến mất hoàn toàn ra khỏi cơ thể mà tồn tại ở trạng thái tiềm tàng tại các hạch thần kinh. Khi gặp điều kiện thuận lợi chúng sẽ tái hoạt và gây bệnh zona thần kinh. Cũng tùy theo vị trí phát ban thủy đậu mà có những thể lâm sàng và triệu chứng bệnh zona thần kinh khác nhau. Vậy nên mặc dù là một bệnh lý ngoài da nhưng gốc rễ sâu bên trong có liên quan mật thiết tới hệ thống thần kinh của cơ thể, người bệnh cần khám với bác sĩ chuyên khoa da liễu hoặc bác sĩ thần kinh. Đó cũng chính là lý do khiến người bệnh có cảm giác đau nhức trước khi phát ban.

Yếu tố nguy cơ của bệnh zona thần kinh là gì?

Theo nghiên cứu của các chuyên da da liễu thì zona thần kinh thường xuất hiện ở những người có các yếu tố nguy cơ như tuổi >50, suy giảm miễn dịch, stress, chấn thương các khoanh da... Trong một số trường hợp có thể do lây lan từ người sang người do tiếp xúc trực tiếp dịch mụn nước. Một số nhỏ zona thần kinh thể lan tỏa có thể lân lan qua đường hô hấp, trường hợp này rất hiếm gặp.

Thông thường zona thần kinh cũng giống như thủy đậu chỉ gặp một lần trong đời. Vậy nên khi gặp trường hợp có các triệu chứng lâm sàng giống zona thì cần xem lại chẩn đoán ở tiền sử cũng như hiện tại. Hoặc xem xét bệnh nhân có hay không tình trạng suy giảm miễn dịch nặng.

Dấu hiệu nhận biết bệnh zona thần kinh như thế nào?

Bệnh zona thần kinh chẩn đoán nhanh chóng ở giai đoạn toàn phát với các tổn thương da đặc trưng. Tuy nhiên ở giai đoạn này thì việc điều trị bằng kháng virus không còn hiệu quả. Vậy nên cần phải chẩn đoán càng sớm các tốt.

Bệnh có các triệu chứng lâm sàng khác nhau qua từng giai đoạn:

1. Giai đoạn tiền triệu

Triệu chứng xuất hiện sớm nhất khoảng vài ngày đến vài tuần trước khi có phát ban trên da. Chủ yếu người bệnh có cảm giác đau, dị cảm, triệu chứng hô hấp giống bệnh cảm cúm thông thường như ho, sổ mũi... Lúc này dễ bị chẩn đoán nhầm với các bệnh lý như đau nửa đầu, bệnh lý tim mạch, bệnh lý ngoại khoa.

Cảm giác đau trong zona thường là cảm giác đau tạng, đau nhức tại vị trí sắp phát ban hoặc lan tỏa ra các vùng xung quanh. Ở giai đoạn này nếu phát hiện sớm có thể điều trị bằng các loại kháng virus để làm giảm nhẹ triệu chứng lâm sàng, hạn chế các tổn thương da ở mức thấp nhất.

2. Giai đoạn hoạt động

Đây là giai đoạn dễ nhận biết nhất bệnh lý zona thần kinh với các tổn thương da điển hình. Sau khoảng 2-4 tuần trên da xuất hiện ban đỏ đau rát, dần dần hình thành các đám mụn nước, bọng nước tập trung lại từng đám. Ban đầu dịch trong sau đó hóa đục dần, vỡ ra và đóng vảy tiết. Cuối cùng lớp vảy tiết bong tróc và để lại một tổn thương nông trên bề mặt da.

Trong giai đoạn hoạt động, bệnh nhân còn có cảm giác đau rát và ngứa ở các vùng tổn thương da. Và tùy theo từng thể zona mà có các triệu chứng lâm sàng khác, đặc biệt khi mắc zona thần kinh tại các vị trí nguy hiểm như zona mắt, zona hạch gối, zona hàm trên và zona hàm dưới...

Bệnh zona thân kinh thường phân bố ở một bên cơ thể theo các khoang da được chi phối bởi dây thần kinh ngực (>50%), dây thần kinh tam thoa (10-20%), dây thần kinh thắt lưng cùng và cổ tử cung (10-20%).

3. Giai đoạn đau sau zona

Không phải cứ hết tổn thương da là bệnh đã khỏi. Riêng bệnh zona thần kinh có thể khiến bệnh nhân đau sau đó từ vài tháng đến vài năm mặc dù bệnh đã khỏi. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng sống của người bệnh. Đã có không ít bệnh nhân phải sử dụng các thuốc giảm đau.

Bệnh zona thần kinh có nguy hiểm không?

Zona thần kinh có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có. Zona thần kinh không chỉ là tổn thương da mà nó còn liên quan tới các yếu tố thần kinh. Vì vậy nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như bội nhiễm, sẹo, viêm não, viêm màng não, tổn thương các nội tạng khác bên trong cơ thể... Đặc biệt trong các thể zona mắt, zona hạch gối, zona hàm trên, zona hàm dưới thì cần phải thận trọng hơn trong khâu chăm sóc và điều trị. Mặc dù vậy phần lớn zona điều trị tương đối đơn giản và không để lại các biến chứng.

Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh lý zona thần kinh mà IVIE - Bác sĩ ơi muốn chia sẻ tới các bạn. Nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở da, hãy nhanh chóng đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm nhất. 

Cẩm nang IVIE - Bác sĩ ơi cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.

Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh